Jeszcze kilka lat temu wszyscy mówili o kredytach frankowych. W sądach nadal toczy się tysiące spraw, ale coraz częściej na horyzoncie pojawia się nowy spór: kredyty złotówkowe oparte na wskaźniku WIBOR.
WIBOR od dawna budził kontrowersje, jednak dopiero teraz zaczął interesować się nim Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE). Dlaczego? Bo od tego, jak zostanie oceniony mechanizm ustalania WIBOR-u i sposób jego stosowania w umowach kredytowych, zależy sytuacja setek tysięcy kredytobiorców w Polsce.
CZYM WŁAŚCIWIE JEST WIBOR?
WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) – to wskaźnik, który miał odzwierciedlać koszt pożyczania sobie pieniędzy przez banki. Najczęściej stosuje się WIBOR 3M lub 6M – co oznacza, że oprocentowanie kredytu aktualizuje się co 3 lub 6 miesięcy. Kredyt hipoteczny w złotówkach jest więc oprocentowany według wzoru: marża banku + WIBOR.
Problem jest to, że klient banku, podpisując umowę kredytową, nie ma wpływu na WIBOR. Co więcej, pojawiają się zarzuty, że WIBOR nie zawsze odzwierciedla realne transakcje między bankami, a raczej deklaracje, które mogą być podatne na manipulację.
WIRON – CZYLI PRZEJŚCIOWA ZMIANA, KTÓRA NICZEGO NIE ROZWIĄZAŁA
Wskaźnik WIRON, który miał być korzystną alternatywą dla kredytobiorców, okazał się krótkotrwałym epizodem. Choć w 2022 r. zapowiadano rewolucję i oszczędności rzędu miliarda złotych rocznie, banki podchodziły do niego z dużą ostrożnością. ING Bank Śląski jako jedyny wprowadził kredyt hipoteczny oparty na WIRON-ie, jednak produkt szybko został wycofany z oferty. Ostatecznie, 10 grudnia 2024 r., Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ogłosił rezygnację z WIRON-u i zastąpienie go nowym wskaźnikiem WIRF.
Aktualnie kredyty hipoteczne w Polsce oparte są ponownie głównie na WIBOR-ze, a WIRF ma w przyszłości stopniowo przejąć jego rolę, dając szansę na bardziej stabilne i transparentne rozwiązanie dla kredytobiorców.
Należy podkreślić, że ewentualne zastąpienie WIBOR-u WIRF-em, nie usuwa problemów w istniejących w już zawartych umowach kredytowych. To właśnie one mogą być przedmiotem sporów sądowych.
JAKIE MOGĄ BYĆ SKUTKI DLA KREDYTOBIORCÓW
Jeśli sądy – w tym TSUE – uznają, że WIBOR został wprowadzony do umów w sposób nieuczciwy, możliwe są scenariusze podobne do spraw frankowych:
Unieważnienie całej umowy kredytowej
kredyt traktowany jest tak, jakby nigdy nie został zawarty.
bank i klient rozliczają się – klient oddaje kwotę kapitału, bank zwraca zapłacone odsetki i prowizje.
„Oczyszczenie” umowy z WIBOR-u
umowa zostaje w mocy, ale oprocentowanie obejmuje tylko marżę banku.
rata kredytu spada nawet o kilkadziesiąt procent.
Zwrot nadpłaconych rat
jeśli sąd uzna, że klauzule były nieuczciwe, kredytobiorca może odzyskać nadpłacone pieniądze.
JAK SPRAWĘ TRAKTUJĄ BANKI?
Banki twierdzą, że WIBOR jest zgodny z prawem i nadzorowany przez instytucje finansowe. Ostrzegają, że masowe unieważnienia umów byłyby zagrożeniem dla stabilności sektora bankowego. Jednocześnie same przygotowują się do przejścia na WIRF (wcześniej rozważano wspomniany WIRON) – co może być pośrednim przyznaniem, że WIBOR wymagał zmiany.
CO ZROBIĆ JEŚLI MASZ KREDYT Z WIBOR-EM?
Przeanalizuj swoją umowę kredytową – zwróć uwagę na zapisy dotyczące oprocentowania.
Sprawdź, jak bank informował Cię o ryzyku zmiennego oprocentowania – czy przekazał jasne dane, symulacje rat?
Skonsultuj sprawę z prawnikiem – specjalista oceni, czy Twoja umowa zawiera klauzule, które można zakwestionować.
Rozważ pozew przeciwko bankowi – coraz więcej kancelarii prowadzi takie sprawy, a pierwsze wyroki mogą wyznaczyć kierunek dla innych.
PODSUMOWANIE
WIBOR przez lata był traktowany jako oczywisty element kredytów złotówkowych. Dziś jednak coraz częściej pojawia się pytanie: czy na pewno był uczciwy wobec konsumentów?
Odpowiedź TSUE może mieć dla kredytobiorców takie znaczenie, jak wcześniejsze wyroki w sprawach frankowych. Jeśli masz kredyt hipoteczny oparty o WIBOR, warto już teraz sprawdzić swoją sytuację i przygotować się na możliwe zmiany.
Masz kredyt złotówkowy oparty o WIBOR i zastanawiasz się, czy możesz go podważyć? Skontaktuj się z nami – przeanalizujemy Twoją umowę i podpowiemy, jakie masz możliwości prawne.
