Często bezdzietni małżonkowie nie zdają sobie sprawy, że po śmierci jednego z nich do dziedziczenia mogą zostać powołani także inni członkowie rodziny – rodzice zmarłego oraz rodzeństwo czy nawet dzieci rodzeństwa. Wiele osób zakłada, że w przypadku braku potomstwa, cały majątek automatycznie przypada żyjącemu małżonkowi. Nic bardziej mylnego! Jeżeli małżonek nie pozostawił testamentu, dziedziczenie odbywa się według dziedziczenia ustawowego, które może znacząco różnić się od powszechnych oczekiwań.
Warto zapamiętać, że jeżeli zmarły małżonek nie miał dzieci i nie pozostawił testamentu, do spadku powołani są nie tylko jego małżonek ale również rodzice, jeśli rodzice nie żyją jego rodzeństwo, a jeżeli rodzeństwo nie żyje – dzieci rodzeństwa! Dla wielu osób może to być zaskoczeniem, zwłaszcza w sytuacjach, gdy relacje rodzinne były napięte. Warto zatem zrozumieć, jak dokładnie wygląda proces dziedziczenia po zmarłym mężu, aby móc odpowiednio przygotować się na ewentualne formalności i zabezpieczyć interesy żyjącego małżonka.
CO WYNIKA Z PRZEPISÓW?
Zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego, w pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek; dziedziczą oni w częściach równych. W braku zstępnych spadkodawcy powołani są do spadku z ustawy jego małżonek i rodzice. Udział spadkowy każdego z rodziców, które dziedziczy w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy, wynosi jedną czwartą całości spadku. Jeżeli jedno z rodziców spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych. Jeżeli którekolwiek z rodzeństwa spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku pozostawiając zstępnych, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego zstępnym. Udział spadkowy małżonka, który dziedziczy w zbiegu z rodzicami, rodzeństwem i zstępnymi rodzeństwa spadkodawcy, wynosi połowę spadku.
PRZYKŁAD
Anna i Jan są małżeństwem. Nie mają dzieci, nie sporządzili testamtentu. Jan umiera jako pierwszy. Jego rodzice nie żyją, ale żyje jego rodzeństwo: brat Tomasz i siostra Katarzyna.
Kto będzie spadkobiercą Jana?
Spadkobiercą Jana będzie żona Anna (1/2 spadku), brat Tomasz (1/4 spadku) i siostra Katarzyna (1/4 spadku).
Rozwińmy przykład informacją, że Anna i Jan w trakcie małżeństwa zakupili mieszkanie.
Po śmierci Jana współwłaścicielami mieszkania będą zatem Anna oraz rodzeństwo Jana – Tomasz i Katarzyna.
CO W SYTUACJI GDY ZMARŁY MAŁŻONEK NIE MIAŁ RODZEŃSTWA, A JEGO RODZICE NIE ŻYJĄ?
W braku zstępnych spadkodawcy, jego rodziców, rodzeństwa i ich zstępnych, cały spadek przypada małżonkowi spadkodawcy. Co za tym idzie, małżonek będzie jedynym spadkobiercą w następujących sytuacjach:
- rodzice zmarłego męża bądź żony, jego rodzeństwo i dzieci rodzeństwa nie żyją
- rodzice zmarłego męża bądź żony nie żyją i brak było rodzeństwa
- rodzice zmarłego męża bądź żony, jego rodzeństwo i dzieci odrzucili spadek
Brak wiedzy na temat zasad dziedziczenia po śmierci męża, zwłaszcza w sytuacji bezdzietnego małżeństwa, może prowadzić do poważnych konsekwencji zarówno dla żyjącego małżonka, jak i pozostałych członków rodziny. Aby uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek, sporów prawnych oraz podziału majątku wbrew własnym intencjom, warto zasięgnąć porady prawnika i zastanowić się nad odpowiednim planowaniem spadkowym, np. poprzez sporządzenie testamentu. W ten sposób można zadbać o interesy małżonka oraz zapewnić, że majątek zostanie przekazany zgodnie z wolą zmarłego. Oczywiście nie zawsze sporządzenie testamentu zakończy wszystkie problemy, bo w tym kontekście pojawić się może np. kwestia zachowku.
Jeżeli chcesz wiedzieć, czym jest zachowek i czy np. rodzeństwo może się o niego ubiegać, zapoznaj się z tym artykułem:
Zachowek: ile, dla kogo, przedawnienie. Podstawowe informacje.
Jeśli potrzebujesz wsparcia w sprawach spadkowych podziału majątku czy zniesienia współwłasności, nasza kancelaria adwokacka chętnie pomoże w tych kwestiach, zapewniając kompleksową obsługę prawną.
