Dodaj tu swój tekst nagłówka
Darowizna to często wyraz zaufania, miłości lub wsparcia – zwłaszcza gdy dotyczy majątku przekazywanego bliskim. Ale co w sytuacji, gdy relacje się pogorszą, a darczyńca zaczyna żałować swojej decyzji? Czy darowiznę można odwołać? Odpowiedź brzmi: tak, ale tylko w określonych sytuacjach przewidzianych w Kodeksie cywilnym.
KIEDY MOŻNA ODWOŁAĆ DAROWIZNĘ?
Zgodnie z art. 898 § 1 Kodeksu cywilnego, darowiznę można odwołać, jeżeli obdarowany dopuścił się rażącej niewdzięczności względem darczyńcy.
Co to oznacza w praktyce? Rażąca niewdzięczność to nie zwykłe pogorszenie relacji czy brak kontaktu. Aby móc cofnąć darowiznę, muszą istnieć poważne i konkretne powody, które wyraźnie naruszają relacje międzyludzkie i normy społeczne.
PRZYKŁAD Z ŻYCIA- CZY ROZWÓD UZASADNIA COFNIĘCIE DAROWIZNY?
Rodzice przekazali działkę swojemu synowi i synowej w drodze darowizny. Po kilku latach związek się rozpadł i doszło do rozwodu. Rodzice, rozczarowani sytuacją, chcieliby cofnąć darowiznę wobec synowej.
Czy mają do tego prawo?
Nie – sam rozwód nie jest podstawą do odwołania darowizny. Nawet pogorszenie relacji czy brak wdzięczności nie wystarcza, jeśli nie towarzyszą temu poważne zachowania obdarowanego.
CO MOŻE BYĆ UZNANE ZA RAŻĄCĄ NIEWDZIĘCZNOŚĆ?
Z orzecznictwa sądowego wynika, że rażąca niewdzięczność może przejawiać się m.in. poprzez:
- popełnienie przestępstwa przeciwko darczyńcy,
- rażące naruszenie obowiązków rodzinnych – np. brak pomocy w chorobie, zaniedbanie obowiązku alimentacyjnego,
- publiczne znieważenie darczyńcy, rozpowszechnianie nieprawdziwych i obraźliwych informacji,
Ważne: zwykłe konflikty rodzinne, nieporozumienia czy brak odwiedzin nie wystarczają, by mówić o rażącej niewdzięczności (tak np. Postanowienie SN z 22.09.2023 r., I CSK 4647/22, wyrok SN z 23.11.2018 r., II CSK 646/17, wyrok SN z 9.10.2014 r., I CSK 556/13).
PRZEBACZENIE WYKLUCZA ODWOŁANIE DAROWIZNY
Warto pamiętać, że darowizna nie może być odwołana z powodu rażącej niewdzięczności, jeżeli darczyńca obdarowanemu przebaczył.
Jeśli darczyńca w chwili przebaczenia nie miał pełnej zdolności do czynności prawnych, przebaczenie i tak będzie ważne, jeśli nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem.
JAK COFNĄĆ DAROWIZNĘ KROK PO KROKU?
1. Złóż pisemne oświadczenie o odwołaniu darowizny
Darowiznę można odwołać wyłącznie w formie pisemnej.
2. Wezwij obdarowanego do zwrotu darowizny
Samo złożenie oświadczenia o odwołaniu darowizny nie powoduje automatycznego zwrotu majątku. Obdarowany powinien zawrzeć z darczyńcą umowę zwrotnego przeniesienia własności.
3. W razie sporu – skieruj sprawę do sądu
Jeśli obdarowany nie uzna odwołania darowizny, darczyńca może złożyć pozew o nakazanie złożenia oświadczenia woli. Do sądu będzie należało ustalenie, czy istniały podstawy do uznania zachowania za rażąco niewdzięczne. Co ważne, to darczyńca będzie musiał wykazać, iż zachowanie obdarowanego było rażąco niewdzięczne.
ILE MASZ CZASU NA ODWOŁANIE DAROWIZNY?
Zgodnie z przepisami, darczyńca ma rok od dnia, w którym dowiedział się o rażącej niewdzięczności obdarowanego, na złożenie oświadczenia o odwołaniu darowizny. Po upływie tego okresu, darowizna nie może być odwołana.
PODSUMOWANIE- CZY MOŻNA COFNĄĆ DAROWIZNĘ?
Tak, ale tylko w wyjątkowych przypadkach. Darowizna może zostać odwołana tylko wtedy, gdy obdarowany dopuścił się wobec darczyńcy rażącej niewdzięczności. Sam rozwód, pogorszenie relacji czy brak kontaktu to za mało. Każda sprawa jest inna – dlatego warto skonsultować się z adwokatem.
Potrzebujesz pomocy?
Nie jesteś pewien, czy możesz odwołać darowiznę? Zastanawiasz się, jak zabezpieczyć swój majątek lub wytoczyć powództwo o zwrot darowizny?
Skontaktuj się z nami – przeanalizujemy Twoją sytuację i doradzimy najlepsze rozwiązanie.
