We współczesnym świecie, z jego otwartymi granicami i swobodami w wyborze miejsca do życia i pracy coraz częściej mamy do czynienia z sytuacją, w której dana osoba posiada majątek w różnych krajach.
W chwili jej śmierci powstaje nieuchronnie pytanie, który sąd i które prawo będzie miało zastosowanie do stwierdzenia naszych praw do spadku?
NIERUCHOMOŚĆ W POLSCE NALEŻĄCA DO SPADKODAWCY, KTÓRY ZMARŁ ZA GRANICĄ
Od razu należy powiedzieć, że nie zawsze możliwe będzie przeprowadzenie całej procedury w kraju, w którym znajdowało się ostatnie miejsce zamieszkania spadkodawcy czy położony jest jego majątek w swej przeważającej części.
Taka sytuacja ma miejsce m.in. wówczas kiedy w skład spadku wchodzi nieruchomość położona w Polsce.
Jeśli w skład majątku spadkowego będą wchodziły prawa rzeczowe na nieruchomości lub posiadanie nieruchomości położonej w Polsce, to wówczas zastosowanie będzie miał art. 11102 kodeksu postepowania cywilnego, który przesądza o wyłącznej jurysdykcji krajowej w zakresie praw rzeczowych na nieruchomości.
Art. 11102. [Wyłączna jurysdykcja krajowa w zakresie praw rzeczowych na nieruchomości]
Jurysdykcja krajowa w sprawach rozpoznawanych w postępowaniu nieprocesowym jest wyłączna w zakresie, w którym rozstrzygnięcie dotyczy praw rzeczowych na nieruchomości lub posiadania nieruchomości położonej w Rzeczypospolitej Polskiej.
Jest on uzupełnieniem innego przepisu kodeksu postepowania cywilnego.
Art. 11071. [Jurysdykcja krajowa w sprawach rzeczowych]
Do wyłącznej jurysdykcji krajowej należą sprawy o prawa rzeczowe na nieruchomości i o posiadanie nieruchomości położonej w Rzeczypospolitej Polskiej.
KONSEKWENCJE DLA SPADKOBIERCÓW
Każdy kto będzie chciał zatem potwierdzić nabycie w drodze dziedziczenia prawa własności do nieruchomości położonej w Polsce będzie musiał przeprowadzić postępowanie spadkowe w Polsce.
Bez znaczenia będzie fakt, że pozostały majątek, czy nawet przeważająca jego część położona będzie za granicą. W takiej sytuacji polski sąd spadku ograniczy się jedynie do orzeczenia o prawach do spadku w zakresie części majątku spadkodawcy- nieruchomości położonej w Polsce.
To nie wszystko, wyłączna kompetencja sądów polskich nie dotyczy bowiem wyłącznie spraw o stwierdzenie nabycia spadku ale również i innych.
Zacytowany powyżej art. 11102 k.p.c. stanowi podstawę przyjęcia wyłącznej jurysdykcji krajowej polskich sądów w sprawach:
- działowych, w tym o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej i o zniesienie współwłasności, jeśli dotyczą one praw rzeczowych na nieruchomości (np. w sytuacji gdy w skład majątku wspólnego wchodzi prawo własności nieruchomości położonej na terytorium Polski) lub posiadania nieruchomości położonej w Polsce
- spraw o rozgraniczenie nieruchomości (ustalenie przebiegu granicy nieruchomości)
Artykuł 11071 k.p.c. jest zaś podstawą wyłącznej jurysdykcji krajowej sądów polskich w sprawach:
- spraw o stwierdzenie zasiedzenia
- dotyczących zarządu związanego ze współwłasnością lub użytkowaniem,
- o zniesienie współwłasności
- o ustanowienie służebności drogi koniecznej i służebności przesyłu,
- spraw rozpoznawanych w postępowaniu wieczystoksięgowym
Zasadą jest zatem, że wszelkie sprawy dotyczące prawa własności i innych praw rzeczowych na nieruchomości muszą być rozpoznawane w Polsce. Spadkobiercy osoby, która zmarła za granicą w zakresie odziedziczonej w Polsce nieruchomości będą zatem musieli udać się do polskiego sądu, jeżeli przedmiotem sprawy będą tego rodzaju kwestie.
CZY MOŻNA W POLSCE UZNAĆ WYROK SĄDU ZAGRANICZNEGO PRZYZNAJĄCY PRAWO WŁASNOŚCI NIERUCHOMOŚCI POŁOŻONEJ W POLSCE?
Odpowiadając krótko, należy wskazać, że nie jest dopuszczalne uznanie w Polsce orzeczeń sądów państw obcych dotyczących praw rzeczowych na nieruchomości lub posiadania nieruchomości położonej w Polsce.
Państwa roszczą sobie bowiem wyłączne prawo do wydawania wiążących rozstrzygnięć w zakresie prawa własności i innych praw rzeczowych, których przedmiotem jest fragment ich terytorium, nad którym sprawują suwerenną władzę. Wynika to zarówno z przepisów krajowych, jak i wiążących zasad prawa międzynarodowego.
Z tych samych względów wykluczona będzie również możliwość orzekania przez polski sąd w sprawach, w których rozstrzygnięcie dotyczy praw rzeczowych na nieruchomości lub posiadania nieruchomości położonych za granicą.
Oznacza to, że nawet jeżeli uzyskamy rozstrzygnięcie sądu zagranicznego np. z Anglii, którego przedmiotem będzie stwierdzenie naszych praw do spadku obejmujących nieruchomość w Polsce, to nie będzie on uznawany ani nie będzie on mógł być wykonany w Polsce.
I odwrotnie, wyrok polskiego sądu w przedmiocie prawa własności do nieruchomości położonej w Anglii nie będzie miał tam żadnej mocy.
Jeżeli potrzebujesz wiedzieć więcej, lub jesteś zainteresowany pomocą w potwierdzeniu praw do spadku w zakresie nieruchomości położonej w Polsce skontaktuj się z nami.
