Opóźniony lub odwołany lot- Twoje prawa

Linie lotnicze nie muszą wypłacać odszkodowania, jeśli odwołanie lub opóźnienie wynika z:

• złych warunków pogodowych,

• strajków niezależnych od przewoźnika (np. kontrolerów lotów),

• zagrożenia bezpieczeństwa,

• nagłych decyzji władz lotniczych.

W takich przypadkach nadal przysługuje Ci pomoc (posiłki, nocleg, komunikacja), ale nie pieniężne odszkodowanie.

Uwaga!!!
Do ,,nadzwyczajnych okoliczności” nie jest zaliczana usterka samolotu, którym ma być realizowany przelot. Obowiązkiem przewoźnika jest bowiem zorganizowanie floty w taki sposób, by ewentualna awaria jednej z maszyn nie powodowała paraliżu całego harmonogramu lotów.

Nie jest zatem wystarczające, że nie dało się wcześniej przewidzieć usterki, która uniemożliwia kontynuowanie lotu. Nie jest też wystarczające, żeby wynikłe z usterki technicznej samolotu przerwanie lotu miało na celu zapewnienie bezpieczeństwa. Usterki techniczne jedynie zupełnie wyjątkowo mogą stanowić okoliczności nadzwyczajne, niewpisujące się w normalną działalność przewoźnika lotniczego. Chodzi tu o tzw. nowe wady konstrukcyjne, wcześniej nieznane, a więc sytuacje, gdy niespodziewanie okaże się, że inżynierowie projektujący samolot popełnili błąd (wyroki w sprawach C-549/07, C-257/14 ). Natomiast zasadą jest, że ryzyko wystąpienia usterki w samolocie obciąża przewoźnika a nie pasażerów – zatem to przewoźnik ponosi konsekwencje takiego zdarzenia (wyrok w sprawie C-402/07). Dotyczy to w szczególności usterek części eksploatowanych na zasadzie on condition tj. takich, co do których nie przewiduje się wymiany przed uszkodzeniem (wyrok w sprawie C-832/18). Odpowiedzialność przewoźnika za opóźnienie nie opiera się wszak na zasadzie winy (nie jest więc istotne, czy działał z należytą starannością tj. regularnie serwisował i sprawdzał swoje maszyny) tylko na zasadzie ryzyka, a ryzyko usterki samolotu jest wręcz sztandarowym przykładem ryzyka, które ponosi profesjonalny przewoźnik lotniczy.

Odstępstwo od tej zasady, bardzo wąsko i ściśle wytyczone w orzecznictwie, dotyczy np. usterki opony wynikłej z uszkodzenia przez ciało obce tj. sytuacji, gdy można zidentyfikować nieprawidłowość leżącą po stronie niezależnego od pozwanej podmiotu, a więc lotniska, które niewłaściwie utrzymuje pas startowy, co prowadzi do uszkodzenia opony, która najechała na ciało obce, które na pasie się znajdowało, a nie powinno (wyrok w sprawie C-501/17). Podobnie w przypadku zanieczyszczenia pasa lotniska paliwem, uznane to być może za okoliczność nadzwyczajną pod warunkiem, że paliwo to nie pochodzi z samolotu danego przewoźnika tylko od innego podmiotu (wyrok w sprawie C-159/18). Podobnie jest w przypadku wad projektowych, gdzie zaniedbanie leży po stronie producenta samolotu (wyroki w sprawach C-549/07, C-257/14) albo awarii systemu dostaw paliwa z uwagi na to, że odpowiedzialny za zapewnienie tego systemu jest port lotniczy a nie przewoźnik (wyrok w sprawie C-308/21). Wskazuje się też na strajki uniemożliwiające wykonanie lotu – jednakże znowu, tylko wówczas, jeśli są to strajki „zewnętrzne” wobec przewoźnika, bowiem w przypadku strajków pracowników przewoźnika („strajk wewnętrzny”), chociażby były one niesłuszne, nie można mówić o okoliczności nadzwyczajnej tj. niemieszczącej się w ryzyku ponoszonym przez przewoźnika (wyrok w sprawie C-613/20).

Jak chodzi natomiast o usterki samolotów, orzecznictwo jest w tym zakresie nadzwyczaj jasne. Przewoźnik lotniczy nie może w celu uwolnienia się od obowiązku odszkodowania powoływać się na 'nadzwyczajne okoliczności’ związane z wystąpieniem usterki tzw. części 'on condition’, tj. części, którą wymienia się wyłącznie w przypadku jej usterki chyba że tego rodzaju usterka stanowi zdarzenie, które ze względu na swój charakter lub źródło nie wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności danego przewoźnika lotniczego i nie pozwala mu na skuteczne nad nim zapanowanie, przy czym usterki tej nie należy uważać za tego rodzaju zdarzenie, jeśli jest ona co do zasady nierozerwalnie związana z systemem funkcjonowania samolotu ” (wyrok w sprawie C-832/18). Wskazuje się przy tym, że „ problem techniczny, który wystąpił niespodziewanie i nie jest następstwem nieprawidłowej obsługi technicznej ani nie został wykryty podczas wykonywania regularnej kontroli, nie mieści się w pojęciu 'nadzwyczajnych okoliczności’ w rozumieniu tego przepisu . W tym względzie, co prawda awaria spowodowana przedwczesną wadliwością pewnych części statku powietrznego rzeczywiście stanowi nieoczekiwane zdarzenie, niemniej taka awaria pozostaje nierozerwalnie związana z bardzo złożonym systemem funkcjonowania maszyny, która jest wykorzystywana przez przewoźnika lotniczego w warunkach, w szczególności meteorologicznych, często trudnych, nawet ekstremalnych; przy tym należy zauważyć, że każda część statku powietrznego zużywa się. Zatem w ramach działalności przewoźnika lotniczego – to nieoczekiwane zdarzenie wpisuje się w ramy normalnego wykonywania działalności przewoźnika lotniczego, jako że przewoźnik ten jest stale narażony na tego typu niespodziewane problemy techniczne. Ponadto dany przewoźnik lotniczy powinien skutecznie panować nad zapobieganiem takiej awarii lub nad jej naprawą, w tym wymianą części przedwcześnie wadliwych, ponieważ to do tego przewoźnika należy zapewnienie obsługi technicznej i właściwego funkcjonowania statku powietrznego wykorzystywanego do celów prowadzonej działalności gospodarczej” (wyrok w sprawie C-257/14)